ΛΙΝΑ ΓΙΑΝΝΑΡΟΥ
Αυτό που οι χρήστες εμπειρικά γνωρίζουμε, ότι ο αριθμός των like, των share και των retweet που συνοδεύουν ένα άρθρο που διαβάζουμε online επηρεάζουν την τελική μας άποψη γι’ αυτό, επιβεβαιώνεται και επιστημονικά. Ερευνα των Εργαστηρίων Εφαρμογών Πληροφορικής και Ηλεκτρονικών Μέσων του Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του ΑΠΘ, σε δείγμα 9.150 χρηστών του Ιντερνετ, έδειξε ότι πληροφορίες όπως ο αριθμός των αναγνωστών ενός άρθρου ή δημοσίευσης, ο συγγραφέας ή η πηγή προέλευσης του κειμένου, καθώς και το πλήθος των κοινοποιήσεων και των like σε έναν ιστότοπο καθίστανται ιδιαίτερα σημαντικές στη διαμόρφωση απόψεων, αλλά και στο τι πιστεύουμε για τον εαυτό μας και τους άλλους.
Η έρευνα στηρίχθηκε στην ανάρτηση ερωτηματολογίου στους διαδικτυακούς τόπους ενημερωτικής πύλης (portal), εφημερίδας, τηλεοπτικού και ραδιοφωνικού σταθμού, ενώ επιπλέον χρησιμοποιήθηκαν ηλεκτρονική αλληλογραφία (email) και μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook κ.ά.). Συνολικά απάντησαν 5.845 γυναίκες και 3.305 άνδρες, ηλικίας από 10 έως 79 ετών.
Συγκεκριμένα, διερευνήθηκε τι πιστεύει ο κάθε χρήστης σε σχέση με την επιρροή που υφίσταται ο ίδιος, οι φίλοι του και ο κοινωνικός του περίγυρος όταν γνωρίζει τον αριθμό των χρηστών που βρίσκονται συνδεδεμένοι την ίδια χρονική στιγμή με τον ίδιο στον διαδικτυακό τόπο, τον αριθμό των χρηστών που διάβασαν τα άρθρα που υπάρχουν αναρτημένα σε έναν διαδικτυακό τόπο, τον συγγραφέα ή την πηγή προέλευσης του κάθε αναρτημένου άρθρου, καθώς και τον αριθμό των κοινοποιήσεων (share) και των like στα κοινωνικά δίκτυα που έχει ένα άρθρο. Οπως βρέθηκε, οι περισσότεροι θεωρούμε ότι, με εξαίρεση την πηγή προέλευσης (ή τον συγγραφέα), οι υπόλοιποι παράγοντες επηρεάζουν περισσότερο τους... άλλους από ό,τι εμάς.
Ειδικότερα, βρέθηκε ότι, στην κλίμακα από 1 έως 5, ο αριθμός των share θεωρούμε ότι μας επηρεάζει κατά 2,28, τους φίλους μας κατά 2,74, ενώ τους άλλους κατά 3,06. Αντίστοιχα, ο αριθμός των χρηστών που διάβασαν το ίδιο άρθρο, δηλώνουμε ότι μας επηρεάζει κατά 2,49, τους φίλους μας κατά 2,71, ενώ τον κοινωνικό περίγυρο κατά 3,1. Το πόσοι είναι ταυτόχρονα συνδεδεμένοι στον ίδιο με εμάς δικτυακό τόπο, τέλος, πιστεύουμε ότι επηρεάζει την άποψή μας κατά 2,3, ενώ τους φίλους μας και τους άλλους χρήστες κατά 2,48 και 2,91 αντίστοιχα. Διαφοροποίηση παρατηρήθηκε μόνο στην ερώτηση σχετικά με την πηγή προέλευσης ενός άρθρου ή ποστ. Οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι επηρεάζονται σε μεγαλύτερο ποσοστό οι ίδιοι από ό,τι οι φίλοι τους ή οι υπόλοιποι χρήστες.
Οπως σχολιάζουν οι ερευνητές, το παραπάνω συμπέρασμα επιβεβαιώνει την ύπαρξη του φαινομένου του Τρίτου Προσώπου στη διαδικτυακή δραστηριότητα (Web Third-Person Effect). «Το φαινόμενο του Τρίτου Προσώπου αναφέρεται στην τάση των ατόμων να εκτιμούν ότι τα μηνύματα που
μεταδίδουν τα ΜΜΕ επηρεάζουν περισσότερο τους άλλους παρά τους ίδιους. Η αντίληψη αυτή συνιστά μεροληψία των ατόμων για την επιρροή που μπορεί να έχουν τα μέσα στο κοινό τους», γράφουν σχετικά.
Το Facebook μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη
Ακόμα και κατάθλιψη μπορεί να προκαλέσει η υπερβολική ενασχόληση με το Facebook, ιδιαίτερα όταν οι αναρτήσεις των φίλων μας μάς προκαλούν φθόνο.
To Facebook παρακολουθεί τις κινήσεις μας στο Διαδίκτυο. Μια νέα πολιτική απορρήτου που καθιέρωσε η εταιρεία επιτρέπει στην ιστοσελίδα να καταγράφει τη δραστηριότητά σας ακόμα και όταν φύγετε από τον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης. Η μεταβολή της πολιτικής απορρήτου επιτρέπει στην ιστοσελίδα να συγκεντρώνει δεδομένα από τη δραστηριότητά σας σε ολόκληρο το Διαδίκτυο, ενώ συγκεντρώνει και τις πληροφορίες που εσείς και οι φίλοι σας αναρτάτε. Σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα στον βρετανικό Independent, αφού συγκεντρωθούν όλα αυτά τα στοιχεία, το Facebook τα διανέμει σε άλλους ιστοτόπους, όπως είναι το Instagram.
Ομολογουμένως, η εταιρεία είχε ανακοινώσει τον Νοέμβριο ότι επρόκειτο να επιβάλει τη συγκεκριμένη αλλαγή, ενώ σήμερα ισχυρίζεται ότι ειδοποιήθηκαν οι χρήστες με ηλεκτρονικές επιστολές. Ταυτόχρονα άνοιξε έναν τύπο δημόσιου διαλόγου για τη νέα πολιτική, επιτρέποντας στους χρήστες να συζητήσουν εκτενώς για αυτό το θέμα. Σήμερα οποιοσδήποτε χρήστης το θελήσει μπορεί να μεταβάλει τη νέα πολιτική απορρήτου επιλέγοντας τις σχετικές ρυθμίσεις.
Επίσης, μια σημαντική αμερικανική μελέτη κρούει τον κώδωνα για το Facebook υποδεικνύοντας ότι η χρήση του ιστότοπου κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να προκαλέσει φθόνο στους χρήστες, συναίσθημα το οποίο είναι δυνατόν να εξελιχθεί σε κατάθλιψη.
Ομολογουμένως -αναφέρει δημοσίευμα της Τelegraph- καθημερινά εκατομμύρια άνθρωποι συνδέονται με το Facebook. Οπως υποστηρίζουν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μιζούρι που εκπόνησαν τη μελέτη, αυτή η δραστηριότητά τους τούς επηρεάζει συναισθηματικά περισσότερο από όσο αναγνωρίζουν οι ίδιοι.
Η καθηγήτρια Μάργκαρετ Ντάφι, η οποία συνυπογράφει τη μελέτη, επισημαίνει ότι ο τρόπος με τον οποίο οι χρήστες του Facebook χρησιμοποιούν τον ιστότοπο διαδραματίζει κομβικό ρόλο στο πώς αντιδρούν σε αυτόν.
«Το Facebook μπορεί να είναι μια καλή ενασχόληση, μια διασκεδαστική και υγιής δραστηριότητα, εφόσον φυσικά οι χρήστες το χρησιμοποιούν προκειμένου να παραμείνουν σε επαφή με μέλη της οικογένειάς τους και παλαιούς φίλους και για να μοιραστούν τις σημαντικές και ενδιαφέρουσες πλευρές της ζωής τους. Ωστόσο, αν χρησιμοποιηθεί για να δούμε πόσο πλούσιος είναι κάποιος παλαιός φίλος ή πόσο ευτυχισμένος είναι στη σχέση του, πράγματα τα οποία μπορεί να προκαλέσουν ζήλια, το Facebook μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην εμφάνιση κλινικής κατάθλιψης».
Για τις ανάγκες της μελέτης απάντησαν στις ερωτήσεις των επιστημόνων 700 νεαροί χρήστες της ιστοσελίδας. Οπως διαπιστώθηκε, αυτοί που έκαναν χρήση του Facebook για να παρακολουθήσουν πώς τα καταφέρνουν φίλοι και γνωστοί στις διάφορες πτυχές της ζωής τους αναφέραν συχνότερα ότι νιώθουν κατάθλιψη. Αντιθέτως, όσοι χρησιμοποιούσαν την ιστοσελίδα απλώς για να μείνουν συνδεδεμένοι με φίλους και γνωστούς δεν εμφάνισαν αρνητικές αντιδράσεις.
Η σύγκριση
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι αναρτήσεις για εξωτικές διακοπές, ακριβά αυτοκίνητα και όμορφα σπίτια αλλά και ευτυχισμένες «κινηματογραφικές» οικογένειες ξυπνούν μέσα μας τη ζήλια, η οποία συνήθως εξελίσσεται σε κατάθλιψη. Οπως σημειώνει η καθηγήτρια Ντάφι, «ανακαλύψαμε ότι αν οι χρήστες νιώθουν φθόνο για τον τρόπο με τον οποίο ζουν οι φίλοι τους ή για τις δραστηριότητές τους, τότε συνήθως παραπονιούνται για κάποια συμπτώματα κλινικής κατάθλιψης. Το Facebook μπορεί να είναι μια πολύ θετική ασχολία για πολλούς ανθρώπους, όχι όμως για αυτούς που προσπαθούν μέσα από την ιστοσελίδα να συγκρίνουν τον τρόπο με τον οποίο ζουν αυτοί και οι φίλοι τους».
Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Computers in Human Behavior.
http://www.kathimerini.gr/
